Spadek często błędnie kojarzony jest tylko i wyłącznie ze wzbogaceniem się, a dzieje się tak najczęściej za sprawą fikcji literackiej — twórcy seriali, książek i filmów przedstawiają historie, które tak naprawdę mocno odbiegają od rzeczywistości, co skutkuje niezamierzoną dezinformacją. Odbiorcy na podstawie obejrzanych show opierają swoją wiedzę prawną, co bez konsultacji z adwokatem, notariuszem bądź radcą prawnym może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami. Społeczeństwo często nie zdaje sobie sprawy, że na pojęcie spadku składają się prawa i obowiązki majątkowe, a w tym także zadłużenia. Dlatego tak ważne jest, aby być ostrożnym w przypadku dziedziczenia czegokolwiek po bardzo dalekich krewnych. Zazwyczaj nie jest to uśmiech losu niczym z hollywoodzkich filmów, a jedynie wynik kilkudziesięciu odrzuceń spadku spowodowanych długami osoby zmarłej. Wbrew błędnemu przeświadczeniu, zadłużenia w chwili śmierci nie wygasają, a odpowiedzialność za nie przechodzi na spadkobierców. Oczywiście istnieją działania, które – odpowiednio wcześnie podjęte – pozwalają skutecznie uchronić siebie oraz najbliższych przed zadłużeniem. Dziś postaramy się przybliżyć nieco tematykę owych działań. Zapraszamy do lektury!

Nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

W przypadku nabycia spadku z dobrodziejstwem inwentarza obowiązek spłaty wierzycieli oczywiście obowiązuje, ale jedynie do wysokości dóbr majątkowych zmarłego, określanych na dzień jego śmierci. Oznacza to, że jeżeli spadkodawca posiadał majątek, przykładowo liczący 20 tysięcy złotych, a jego zadłużenie wynosi 50 tysięcy złotych, to spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, jest zobowiązany do uregulowania zadłużenia tylko do kwoty majątku, a zatem 20 tysięcy złotych. Kwotę dóbr majątkowych ustala się poprzez sporządzenie przez komornika spisu inwentarza bądź na podstawie wykazu inwentarza przygotowanym przez spadkobierców. Jest to często jedyne rozwiązanie, kiedy np. w skład spadku wchodzi jakaś nieruchomość, która ma dużą wartość sentymentalną dla spadkobierców.

Nabycie spadku wprost

Jest to nic innego jak nabycie spadku w całości, bez ograniczeń i zaakceptowanie wszystkich zobowiązań łącznie z długami przekraczającymi majątek spadkodawcy. Przyjęcie spadku wprost, nie mając pewności co do zadłużenia bądź jego braku, może być bardzo nierozsądnym posunięciem i mieć fatalne skutki. Spadkobierca w takim przypadku odpowiada za zadłużenia z całego swojego majątku.

Odrzucenie spadku

Tak naprawdę, aby całkowicie uniknąć potencjalnych długów, najbardziej skutecznym rozwiązaniem będzie odrzucenie spadku po osobie zmarłej. Trzeba jednak liczyć się z tym, że będzie on przechodził na kolejnych członków rodziny, zgodnie z zasadą dziedziczenia. Co więcej, może to trwać tak długo, aż wierzyciele nie zostaną zaspokojeni. Oznacza to, że jeżeli spadkobierca odrzuci spadek, a ma niepełnoletnie dzieci — w następnej kolejności będzie on musiał wykonać tę czynność również w ich imieniu (oczywiście za zgodą sądu). Niekiedy takie sprawy ciągną się latami, aż wreszcie lista potencjalnych spadkobierców skończy się, a dług przejmie gmina bądź Skarb Państwa.

Należy jednak pamiętać, że możliwość zadecydowania o tym, co zrobimy ze spadkiem, jest określona czasowo. Jest to zaledwie sześć miesięcy od daty dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy bądź terminu odrzucenia spadku przez poprzedniego spadkobiercę. Jeżeli nie złożymy w odpowiednim czasie oświadczenia, spadek przyjmujemy automatycznie — z dobrodziejstwem inwentarza. Nie warto zatem odkładać takich decyzji na później i nie zwlekać ze złożeniem oświadczenia w sądzie bądź kancelarii notarialnej.